bestuurder

Deskundige voor de ondernemingsraad

Jan Bubberman · juni 9, 2023 · Reageer

De OR kan een deskundige inschakelen bij de hulp van een adviesaanvraag of instemmingsverzoek.

De OR heeft geen toestemming nodig om een deskundige in te schakelen. Als er kosten aan verbonden zijn en de ondernemingsraad hiervoor geen budget heeft, moeten de kosten van de deskundige vooraf gemeld worden aan de bestuurder (zie artikel 22).

Het OR-werk vraagt van de leden veel tijd en kennis. In een aantal gevallen, denk aan een reorganisatie of fusie/overname of het beoordelen van de financiële cijfers, vraagt het OR-werk van OR-leden specialistische kennis.

Wanneer deze kennis ontbreekt, kan de OR een extern deskundige uitnodigen. Artikel 16 van de WOR maakt het een OR mogelijk deskundigen uit te nodigen in de OR-vergadering.

Wel vooraf melden

De OR moet de kosten van de deskundige vooraf melden aan de bestuurder. De kosten komen vervolgens voor rekening van de bestuurder (organisatie), tenzij de bestuurder hiertegen bezwaar maakt.

Wanneer de deskundige geen kosten in rekening brengt of wanneer de kosten betaald worden uit het OR-budget, dan is de toestemming van de ondernemer niet vereist.

Geheimhouding ook voor deskundige?

Een deskundige kan net als de OR, gebonden worden aan geheimhouding. Dit betekent dat de ondernemingsraad, na toestemming van de bestuurder, wel kan overleggen met de deskundige.

Deskundige in de overlegvergadering

Artikel 23a lid 6 WOR stelt dat zowel de bestuurder als de OR, deskundigen kunnen uitnodigen in de Overlegvergadering. Zij kunnen ook bezwaar maken tegen het uitnodigen van een deskundige.

Aan te raden is dat OR en bestuurder afspraken maken over de procedure hoe zij hiermee om willen gaan.

Deskundige bij gang naar de rechter

Ook wanneer de ondernemingsraad gebruik wil maken van de algemene geschillenregeling conform artikel 36 van de WOR en een beroepsprocedure wil starten, is het aan te raden een deskundige in te schakelen.

Trainer OR inzetten als deskundige

In de praktijk kom je nog wel eens tegen dat de trainer van de ondernemingsraad ingezet wordt als deskundige. Het is goed aan de voorkant wel duidelijk te krijgen welke deskundigheid hij/zij inbrengt en of dat dat ook de gewenste deskundigheid van de ondernemingsraad is.

Soorten deskundigen zijn:

Advocaat / jurist
Organisatiedeskundige
Pensioendeskundige
Financieel deskundige / bedrijfseconoom

Overlegvergadering tussen bestuurder en OR

Jan Bubberman · juni 9, 2023 · Reageer

De ondernemingsraad en de bestuurder treffen elkaar met enige regelmaat op de zogenaamde ‘overlegvergadering’ tussen bestuurder en OR. Op de overlegvergadering vindt de gedachtenwisseling tussen ondernemingsraad en bestuurder plaats.

Daar worden standpunten en informatie uitgewisseld over alle sociale, organisatorische-, economische en financiële zaken die de onderneming aangaan.

Adviesplichtig – Instemmingsplichtig – Initiatiefrecht

De instemmings– en adviesplichtige zaken komen aan de orde en initiatiefvoorstellen van de ondernemingsraad worden daar besproken. De overlegvergadering is voor ondernemingsraad en bestuurder de belangrijkste vergadering.

De bestuurder en de ondernemingsraad kunnen alle onderwerpen die de onderneming betreffen in de vergadering aan de orde brengen.

Algemene bepalingen voor de overlegvergadering tussen bestuurder en OR

De algemene bepalingen over de overlegvergadering tussen bestuurder en OR staan in artikel 23 WOR. De bestuurder is degene die in de onderneming de hoogste zeggenschap heeft.

En de bestuurder is de vaste overlegpartner van de ondernemingsraad. Kent de organisatie meerdere bestuurders dan bepalen zij samen wie de overlegpartner van de ondernemingsraad is.

De Wet op de ondernemingsraden bepaalt niet het aantal vergaderingen dat jaarlijks moet worden gehouden. Wel is bepaald dat er een vergadering moet plaatsvinden binnen twee weken nadat de ondernemingsraad of de bestuurder onder opgave van redenen hierom heeft verzocht.

Ook zegt de wet dat er in ieder geval twee keer per jaar een overlegvergadering tussen bestuurder en OR moet plaatsvinden waarop de algemene gang van zaken van de onderneming moet worden besproken.

De bespreking van de algemene gang van zaken staat genoemd in artikel 24 WOR.

Zowel de bestuurder als de ondernemingsraad kunnen zich tijdens vergadering laten bijstaan door anderen, bijvoorbeeld: HRM, andere bestuurders, trainer ondernemingsraad of andere deskundige(n).

Incidenteel kan de bestuurder zich, bijvoorbeeld bij ziekte, laten vervangen door bijvoorbeeld een adjunct-bestuurder, een commissaris of lid bestuur.

Regels voor de overlegvergadering

De artikelen 23a en 23b WOR geven een aantal regels voor de gang van zaken tijdens de overlegvergadering tussen bestuurder en OR, vaststelling en bekendmaking van de agenda en vaststelling en bekendmaking van het verslag van de overlegvergadering. Vanzelfsprekend kunnen ondernemingsraad en bestuurder zelf hier afspraken over maken.

De overlegvergadering kan alleen worden gehouden als de ondernemingsraad voldoet aan de regels uit het reglement voor het houden van een geldige ondernemingsraadsvergadering.

Ondernemingsraad en bestuurder treffen een regeling voor het voorzitterschap van de vergadering. Als ze hier niet uitkomen, geldt de wettelijke regel dat het voorzitterschap beurtelings wisselt.

De secretaris van de ondernemingsraad is doorgaans de secretaris van de overlegvergadering. Agendapunten worden bij de secretaris aangemeld.

Het verslag van de overlegvergadering moet worden goedgekeurd door de bestuurder en ondernemingsraad. Het verslag is een belangrijk document omdat het informatie bevat over de afspraken tussen ondernemingsraad en bestuurder.

Zowel de bestuurder als de ondernemingsraad kunnen tijdens de vergadering besluiten nemen.

De voorzitter moet de overlegvergadering tussen bestuurder en OR tijdelijk schorsen als afzonderlijk beraad over een bepaald onderwerp wenselijk is.

Reglement ondernemingsraad

Jan Bubberman · juni 9, 2023 · Reageer

Een ondernemingsraad is verplicht om een reglement te maken (het ‘or-reglement’) waarin hij, kort samengevat, zijn werkwijze regelt. Dit is ook te lezen in artikel 8 van de Wet op de ondernemingsraden.

Het or-reglement wordt opgesteld door de ondernemingsraad. Hij kan het reglement ook aanvullen of wijzigen. De ondernemingsraad kan deze bevoegdheid niet aan anderen overdragen.

Wanneer er nog geen ondernemingsraad is, stelt de ondernemer (bestuurder) een voorlopig reglement op.

Het reglement van de ondernemingsraad is een regeling van de or die de or bindt. Het is geen overeenkomst tussen de or en de ondernemer.

Wel dient de ondernemingsraad, voordat hij zijn reglement vaststelt, de ondernemer de gelegenheid te geven zijn standpunt over het conceptreglement (de conceptaanvulling of- wijziging) kenbaar te maken.

Daarnaast dient de ondernemingsraad, nadat hij zijn reglement heeft vastgesteld, een exemplaar ervan te verstrekken aan de ondernemer en aan de bevoegde bedrijfscommissie.

Deze verplichtingen gelden ook wanneer de or zijn reglement aanvult of wijzigt. Dit is geregeld in WOR artikel 8.

Onderwerpen

De WOR bepaalt dat de ondernemingsraad ten minste de volgende onderwerpen in zijn reglement moet regelen: de kandidaatstelling, de verkiezingen, de voorziening in tussentijdse vacatures en de werkwijze van de or (zie WOR artikel 10 en artikel 14).

Daarnaast noemt de WOR een aantal niet-verplichte onderwerpen die de or in zijn reglement kan regelen.

De bepalingen in het reglement mogen niet in strijd zijn met de WOR of een goede toepassing daarvan in de weg staan.

Je kan op de website van de SER diverse reglement downloaden en zelf bewerken.

Een sociaal plan

Jan Bubberman · juni 9, 2023 · Reageer

Wanneer de ondernemingsraad een adviesplichtig onderwerp behandeld met ingrijpende gevolgen voor de werknemers dan is de bestuurder verplicht om een sociaal plan te maken.

De bestuurder is verplicht om dit met de vakbonden af te sluiten. Dus de onderhandelingen over de inhoud van het sociaal plan gebeurt met de vakbonden.

In een sociaal plan kan in principe een zeer breed scala aan onderwerpen behandeld worden. Centraal staat vaak de ‘vertrekpremie’ voor de mensen die ontslagen worden, maar het gaat bijna altijd om veel meer.

Voorziening

Wat zie je vaak dat een organisatie in de begroting van een komend jaar een voorziening aanmaakt. Een voorziening dus voor een reorganisatie, dat wil zeggen er wordt een potje met geld gereserveerd waaruit alle kosten betaald worden die met de reorganisatie te maken hebben. Die voorziening gaat ten laste van het resultaat over het jaar waarin besloten is tot reorganisatie. Indien de feitelijke kosten meevallen, dan valt dat deel van de voorziening in het jaar daarop vrij en komt ten gunste van het resultaat over dat jaar.

In de onderhandelingen over het sociaal plan zal het bedrijf bewaken dat de kosten van het sociaal plan binnen die voorziening blijven. Indien de vakorganisatie extra dingen eisen dan zal de directie proberen om dit ten koste van de vertrekpremie te laten gaan.

Er wordt bijvoorbeeld een afspraak gemaakt over het inschakelen van een bureau dat mensen helpt bij externe herplaatsing (outplacement).

Het kan echter ook voorkomen dat de eisen van de vakbonden het budget overschrijden en dat de directie bereid is om een verhoging van het budget te accepteren dan wel om daar toestemming van de aandeelhouder voor te gaan vragen.

Wat staat er in een sociaal plan?

De meest gebruikelijke onderwerpen in een sociaal plan zijn:

de hoogte van de vertrekpremie en de wijze waarop deze wordt vastgesteld;
regels omtrent interne herplaatsing;
een voorziening voor hulp bij externe herplaatsing;
speciale afspraken om te voorkomen dat werknemers ontslagen moeten worden die bijna pensioengerechtigd zijn;
afbouw van secundaire arbeidsvoorwaarden (leaseauto, jubileumuitkering, et cetera).

Overleg met de ondernemingsraad

Als er geen verplichting is om te onderhandelen met de vakbonden, regelt de bestuurder de personele gevolgen of komt het sociaal plan tot stand in overleg tussen bestuurder en ondernemingsraad in het kader van de adviesaanvraag.

De bestuurder loopt daarin wel het risico om een negatief advies te krijgen als de gevolgen voor het personeel niet deugdelijk zijn geregeld.

Vestigen, overnemen of afstoten onderneming

Jan Bubberman · juni 9, 2023 · Reageer

De ondernemingsraad heeft adviesrecht over besluiten met betrekking tot een andere andere onderneming omdat deze besluiten gevolgen kunnen hebben voor de organisatie waarvoor de ondernemingsraad is ingesteld.

De ondernemingsraad heeft op grond van artikel 25, lid 1 onder b. adviesrecht ten aanzien van het voorgenomen besluit om de zeggenschap over een andere onderneming over te nemen in het kader van een fusie.

In diverse organisaties kom je nog wel eens tegen dat er sprake is van een duurzame samenwerking. Dit is het sluiten van een overeenkomst met een andere onderneming om gezamenlijk bepaalde activiteiten te ontwikkelen die (mogelijk) voor ingrijpende betekenis zijn voor medewerkers, terwijl de ondernemingen de eigen zelfstandigheid behouden.

Buitenlandclausule

Voor besluiten met betrekking tot een andere onderneming die in het buitenland gevestigd is, dan kent de Wet op de ondernemingsraden de buitenlandclausule.

Deze clausule houdt in dat uitsluitend advies aan de ondernemingsraad moet worden gevraagd wanneer de verwachting is dat het besluit, zoals in de wet genoemd gevolgen heeft voor de in Nederland gevestigde onderneming.

Het gaat hierbij om gevolgen zoals beëindiging of inkrimping van de werkzaamheden die opgesomd zijn in artikel 25, lid 1 onder c tot en met f.

Wanneer heeft de ondernemingsraad adviesrecht?

De ondernemingsraad heeft alleen adviesrecht wanneer het besluit van de bestuurder zal leiden tot:

beëindiging van de werkzaamheden van een Nederlandse onderneming, of een belangrijk onderdeel daarvan;
belangrijke inkrimping, uitbreiding of andere wijziging van de werkzaamheden van een Nederlandse organisatie;
belangrijke wijziging in de organisatie of van de verdeling van bevoegdheden van de Nederlandse organisatie;
een wijziging van plaats waar een Nederlandse organisatie haar werkzaamheden uitoefent.

Gevolgen redelijkerwijs te verwachten?

De wetgever heeft een aantal regels opgegeven om te bepalen of de gevolgen redelijkerwijs te verwachten zijn. Dit zal het geval zijn wanneer:

de buitenlandse onderneming aanzienlijk groter is;
de buitenlandse onderneming tot dezelfde of een nauw verwachte branche behoort;
de buitenlandse onderneming op dezelfde of nagenoeg dezelfde markt werkzaam is.

Wanneer de ondernemingsraad aannemelijk kan maken dat de genoemde gevolgen om mogelijk andere redenen te verwachten zijn dan heeft de ondernemingsraad het adviesrecht, en is de bestuurder dus verplicht om de ondernemingsraad om advies te vragen.