Wat zou medezeggenschap moeten inhouden en wat brengen wij als ondernemingsraad ervan terecht? Voor ondernemingsraden die dit een overbodige of oninteressante vraag vinden, is de ontwikkeling van een visie op medezeggenschap niet aan de orde.
Waarom een visie?
Het is juist de bedoeling bij het vormen van een visie op medezeggenschap om de praktijk van het werk van ondernemingsraad in overeenstemming te brengen met wat de leden voor ogen hebben met medezeggenschap.
Daarmee streef je ernaar dat de leden van de ondernemingsraad het werk van overleg en vertegenwoordiging met volle overtuiging doen. Door deze keuze te maken wordt de ondernemingsraad steeds minder een speelbal van de diverse omstandigheden of het zijn van een stootkussen tussen bestuurder en achterban, maar volgt een eigen koers.
Voor zowel bestuurder als achterban is een ondernemingsraad met een duidelijke visie een vooruitgang, want een dergelijke ondernemingsraad is geloofwaardig en consistent in zijn optreden.
Een visie voor iedere ondernemingsraad?
Nee, helaas niet. Nog steeds zijn er verschillende ondernemingsraden die vechten voor een plekje binnen de organisatie. In dergelijke situaties is niet de vraag naar een visie op medezeggenschap aan de orde, het is eerder een kwestie van overleven.
Bestuurders stellen openlijk dat ze de ondernemingsraad overbodig en lastig vinden. Het personeel kent geen overlegtraditie, want de bestuurder zei altijd: “ik deel hier de lakens uit, als iemand problemen heeft, dan moet-ie bij mij zijn.”
In dit soort omstandigheden is het al moeilijk genoeg voor een ondernemingsraad om te overleven. De bestuurder probeert de ondernemingsraad te ontwijken, waardoor er nooit een succes te melden valt aan de achterban, die dat dan vervolgens weer uitlegt als bevestiging van de machteloze positie van de ondernemingsraad binnen de organisatie.
Gelukkig zijn er flink wat leden van de ondernemingsraden die zich in dergelijke situaties bevinden en die zich vast houden aan de overtuiging dat het belangrijk is dat de stem van het personeel gehoord wordt.
En om dat te bereiken moeten ze soms jarenlang genoegen nemen met karige resultaten, ontevreden collega’s en een bestuurder die de ondernemingsraad het liefst dezelfde dag nog zou opheffen.
Gelukkig zien we dat de tijd in het voordeel van de ondernemingsraad werkt. Langzamerhand raakt de ondernemingsraad geaccepteerd. Dit kan door steun van vakorganisatie(s), cao-bepalingen of door gesprekken met de bestuurder.
Maar er kan natuurlijk ook iets veranderen in of aan de ondernemingsraad zelf. Zo kan de deskundigheid en de handigheid in het OR-werk toenemen door trainingen. OR-leden worden vasthoudender en durven meer in het overleg.
We worden serieus genomen
En dan op een gegeven moment merk je dat de ondernemingsraad serieus wordt genomen. Niet dat er spectaculaire resultaten worden geboekt maar er is invloed mogelijk op belangrijke situaties.
Dan merk je ook dat het werk als ondernemingsraad op heel verschillende manieren kan worden gedaan, dat je met elkaar moet vaststellen welke stijl van werken je kiest, dat je de accenten gaat leggen op onderwerpen die aandacht krijgen. En dan … ontstaat er ruimte voor discussie over de visie op medezeggenschap en hoe dat gestalte moet krijgen binnen de organisatie.
Als ondernemingsraad kan je om verschillende redenen zelf eens in de spiegel kijken:
- Om te bewonderen hoe goed alles gaat.
- Hoe perfect hij inhoud geeft aan het begrip medezeggenschap
- Hoeveel resultaten er geboekt worden.
- We hebben niet echt iets belangrijks te doen.
- Of eigen rol en werkwijze tegen het licht te houden en verbeteringen zoeken.
